Özellikle Sosyal Güvenlik Kurumu söz konusu olduğunda, bakmakla yükümlü olunan kişiler veya bağımlı olmayanlar en garip konulardan biridir. Bağımlılar, sigortalıların Sosyal Güvenlikten yararlanabilecek bakmakla yükümlü oldukları kişileri kapsayan bir terimdir. Bu kapsamdakiler için sigortalılar ve bakmakla yükümlü oldukları kişiler tek bir plan üzerinden sağlık hizmeti alabilirler.
SGK Kapsamında Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler
Sigortalı çalışan, emekli veya kamu görevlisinin yakınları SGK’nın uygulama alanında olanlar şöyle sıralanabilmektedir;
- 18 yaşından küçük çocuklar SGK kapsamında bakmakla yükümlü olunan kişiler arasındadır.
- Lisede eğitimine devam eden ve 20 yaşını aşmamış çocuklar bakmakla yükümlü olunan kişiler arasındadır.
- Üniversite eğitimine devam eden ve 25 yaşını aşmamış çocuklar bakmakla yükümlü olunan kişiler arasındadır.
- Herhangi bir yerde çalışmayan yani herhangi bir sosyal güvencesi olmayan eşler bakmakla yükümlü olunan kişiler arasındadır.
- SGK tarafından tespit edilmiş, engelli olan çocuklar yaş sınırı olmadan bakmakla yükümlü olunan kişiler arasındadır.
- Kişinin anne ve babası bakmakla yükümlü olunan kişiler arasındadır.
SGK Kapsamında Anne ve Babanın Bakmakla Yükümlü Olmaları İçin Şartlar Nelerdir?
Ebeveynlerin, çocuklarının Sosyal Güvenlikten yararlanabilmesi için belirli şartları yerine getirmesi gerekir. SGK kapsamında anne ve babanın bakmakla yükümlü olduğu kişilerde şu şartlar gereklidir:
- Anne ve babanın herhangi bir yerde çalışmıyor olması gerekmektedir.
- Anne ve babanın aktif olarak BAĞ-KUR’lu olmaması gerekmektedir.
- Anne ve babanın gelir testi başvurusunda bulunması gerekmektedir.
Bu şartların sağlanması halinde başvurunun Sosyal Sigortalar Kurumunun il veya ilçe müdürlüklerine yapılması gerekmektedir. Talep üzerine tarama yapılacak ve uygun görülmesi halinde ebeveynlerinin çocuklarının sigortasından yararlanabilmeleri sağlanacaktır.
SGK Kapsamında Kız Çocuklarının Bakmakla Yükümlülük Şartları Nelerdir?
Kızlar ebeveynlerinin bakmakla yükümlü oldukları kişiler arasındadır. Erkeklerde yaş sınırı ve eğitimle değişen yaş sınırı kızlarda farklılık göstermekte olup, süreleri iki farklı tarihe göre değişmektedir. Bu kapsamda kız çocuklarının ebeveynleri aracılığıyla sağlık hizmeti alabilecekleri dönemler şu şekildedir:
- Anne ya da babası 01.08.2008 sonrasında sigorta başlangıcı olan kız çocukları, 18 yaşını tamamlayana dek bakmakla yükümlü kişiler arasında sayılmaktadır. Kız çocuğu lisede okuyor ise 20 yaşına kadar, üniversite okuyor ise 25 yaşına kadar anne ve babası üzerinden sağlık hizmetlerinden faydalanabilmektedir.
- Anne ya da babası 01.08.2008 öncesinde sigorta başlangıcı olan kız çocukları, eğitim almasa dahi yasal olarak evlilik yapana dek anne ve babasın sosyal güvencesinden faydalanabilmektedir.
SGK Kapsamında Erkek Çocuklarının Bakmakla Yükümlülük Şartları Nelerdir?
Erkekler ebeveynlerinin bakmakla yükümlü oldukları kişiler arasındadır. Erkeklerde yaş sınırı ve eğitimle değişen yaş sınırı Erkeklerde farklılık göstermekte olup, süreleri iki farklı tarihe göre değişmektedir. Bu kapsamda Erkek çocuklarının ebeveynleri aracılığıyla sağlık hizmeti alabilecekleri dönemler şu şekildedir:
- Erkek çocukları anne ya da babasının sosyal güvencesinden 18 yaşına kadar faydalanabilmektedir.
- Erkek çocuğu lisede eğitim görüyorsa 20 yaşına kadar anne ya da babasının sosyal güvencesinden faydalanabilmektedir.
- Erkek çocuğu üniversitede eğitim görüyorsa 25 yaşına kadar anne ya da babasının sosyal güvencesinden faydalanabilmektedir.
Bu genel koşullar sadece emeklilik fonu (4C) için farklılık göstermektedir. Emekli Sandığı alanında; 25 yaşına kadar olan çocuklar, anneleri veya babaları 1 Ağustos 2008 tarihinden önce emeklilik fonu tarafından sosyal sigortalı iseler sosyal sigortalı olabilirler.
SGK Kapsamında Kardeşler Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler Arasına Girer Mi?
Bakmakla yükümlü olunan kardeş normal şartlarda SGK kapsamında değildir. Kardeşlerin, SGK kapsamında aile üyesi olabilmeleri için bakmakla yükümlü ve engelli olmaları gerekmektedir. Şartlar uygun ise bakıma muhtaç kardeşler, bakıma muhtaç engellilerin tespiti ve bakım esaslarının belirlenmesine ilişkin yönetmelik çerçevesinde yakınları arasındadır.
Emekli Sandığı (4C) Kapsamın Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler
Eski adı emekli sandığı fonu olarak bilinen ve kamu çalışanları tarafından yeni ismiyle 4C adı altında kullanılan bakmakla yükümlü olunan kişilere, işe başladıklarında bir aile kayıt formu sunulur. Bu form doldurulmalı ve ilgili kuruma gönderilmelidir. Bu form, sigortalının kişisel bilgilerini ve hanenizdeki yakınlarının kişisel bilgilerini içerir. Kamu çalışanları için bakmakla yükümlü olunan kişiler şöyle sıralanabilir;
- Memurlar için yapılacak olan indirimlerde ‘çocuk’ tabiri kapsamında; sigortalı ile birlikte oturan ve onun tarafından bakılan 18 yaşına kadar olan, üniversite eğitimi alıyorsa 25 yaşına kadar olan çocuklar dahil edilmektedir. Sigortalının bakmakla yükümlü olduğu çocuklar arasında sayılanlar ise;
Varsa evlat edinilen çocuklar
- Anne ya da babasını kaybetmiş torunlar (Eğer ki sigortalı ile birlikte yaşıyor ise)
- Nafaka verilen çocuklar yer almaktadır.
- Bakmakla yükümlü olunan kişiler arasına eşlerin girebilmesi için ise yasal evlilik bağının bulunması gerekmektedir.
Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler İle İlgili Belge Nereden Alınmaktadır?
Bakmakla yükümlü olunan kişilerin belgeleri Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilir. Bu belgeyi almak için SGK’nın il veya ilçe müdürlükleri ile iletişime geçmeniz gerekmektedir. Başvuru için “Sağlık yardımı başvuru formu ve taahhüt beyannamesi” doldurulmalıdır. Bu formu il veya ilçe SGK dairelerinin yetkili birimlerinden temin edebilirsiniz. Başvuru sahibi öğrenci ise; Ailenizden Sosyal Güvenlik talebinde bulunmak istiyorsanız, başvuru yaparken Form u ile birlikte öğrenci kimlik kartınızı ibraz etmeniz gerekmektedir. Başvuru engelli çocuklar için yapılmakta ise formun yanında;
- Sağlık Kurulu Raporu
- Çocuğa ait kimlik aslı ve fotokopisi
- Nüfus kayıt örneği
belgeleri de verilmelidir.
Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler Belgesi Online Olarak Nasıl Alınır?
Bakmakla yükümlü oldunduğunu kanıtlayan belgeye E Devlet sistemi aracılığıyla çevrimiçi olarak erişilebilir, e-Devlet sistemi üzerinden sorgulama yapabilmek için için SPAS Müstehaklık sorgulama hizmetini kullanmanız gerekmektedir. Bakmakla yükümlü olunan kişiler E-Devlet üzerinden sorgulama yapılabilmesi için izlenmesi gereken adımlar şöyledir;
- Sorgulama işlemi için öncelikle https://www.turkiye.gov.tr/spas-mustahaklik-sorgulamaadresine giriş yapılması gerekmektedir.
- Sayfada ‘Kimliğimi Şimdi Doğrula’ seçeneğine tıkladıktan sonra, size uygun olan doğrulama yöntemi ile sisteme giriş yapmanız gerekmektedir.
- E-Devlet kimlik doğrulama işlemini tamamladıktan sonra SPAS Müstehaklık sorgulama işlemini otomatik olarak yapılacaktır.
- Sorgulama işlemi sonrasında belgenizi inceleyebilir, dilerseniz yazıcıdan çıktısını alarak kullanabilirsiniz.
Bakmakla Yükümlü Olunan Kişiler Telefon Aracılığıyla Sorgulama
SGK ile ilgili sorgulamalar hem online olarak hem de il, ilçe SGK merkezlerinden şahsen yapılabileceği gibi telefon ile de yapılabilmektedir. Bakmakla yükümlü olduğu kişiler sorgulama süreci için Alo 170’i aramanız yeterlidir. SGK, MYK, ÇSGB ve İŞKUR kurumları ile ilgili tüm sorgulamalarınızı Alo 170 hattı üzerinden yapabilir, merak ettiklerinizi öğrenebilirsiniz. Alo 170 hattının yanı sıra resmi internet sitesi üzerinden de sorgulama yapma imkanı sunuyor. Bunun için http://www.alo170.gov.tr adresini ziyaret edebilirsiniz.
